Zwarthals-zwaan

Algemene informatie

De zwarthalszwaan is een van de acht soorten zwanen die er in de wereld bestaan. Deze zwanensoort heeft zijn naam te danken aan zijn zwarte hals. Een voorbeeld van een andere zwanensoort is de in de Nederlandse natuur levende knobbelzwaan (Cygnus olor). De zwarthalszwaan en alle andere zwanensoorten horen bij een grote groep vogelsoorten met de naam “eendachtigen”. Naast alle soorten zwanen horen bij de eendachtigen ook alle soorten eenden, alle soorten ganzen en de ekstergans (Anseranas semipalmata; de ekstergans is, anders dan de naam “ekstergans” doet vermoeden, een eigen vogelsoort in plaats van een ganzensoort omdat het genetisch heel anders is dan alle ganzensoorten).

Zoals gezegd heeft de zwarthalszwaan een zwarte hals. Verder heeft hij een zwarte kop, met aan beide ogen ieder een witte streep. Zijn romp, vleugels en bovenpoten zijn wit. De onderpoten zijn in plaats van met veren bedekt met grijze schubben. Zijn snavel is blauwgrijs. Op zijn kop heeft de zwarthalszwaan een stuk roodkleurige washuid zitten, dat voor een deel uit een knobbel bestaat. Bij de zwarthalszwaan zien de man en de vrouw er bijna hetzelfde uit: het enige uiterlijke verschil tussen hen is dat de vrouw een klein beetje kleiner is dan de man. Dat verschil is echter alleen zichtbaar als men een mannelijke en een vrouwelijke zwarthalszwaan samen ziet.

In het wild leeft de zwarthalszwaan in het zuiden van Zuid-Amerika. In Zuid-Amerika leeft de zwarthalszwaan op het vasteland en op de Falklandeilanden, een groep eilanden dat voor de zuidoostkust van het Zuid-Amerikaanse vasteland ligt. De zwarthalszwaan komt in alle delen van zijn verspreidingsgebied niet het hele jaar door voor. Dat komt omdat de zwarthalszwaan in één deel van zijn verspreidingsgebied de zomertijd doorbrengt om zich daar voort te planten en vlak na het einde van de zomertijd naar een ander deel van zijn verspreidingsgebied trekt om vervolgens daar de wintertijd door te brengen om er te overwinteren. De zwarthalszwaan brengt de zomertijd door in Chili, Argentinië, Uruguay en de Falklandeilanden. Omdat het zuiden van Zuid-Amerika anders dan het noorden van Zuid-Amerika een koud klimaat in plaats van een tropisch klimaat heeft, is het in het zuiden van Zuid-Amerika in de wintertijd heel koud en is er daarom daar in de wintertijd voor zwarthalszwanen veel minder voedsel beschikbaar. Anders dan veel vogelsoorten die in Europa leven, trekken zwarthalszwanen niet naar het zuiden, maar naar het noorden om te overwinteren. Als die zwarthalszwanen voor overwintering naar het zuiden zouden trekken, dan zouden ze in het veel koudere Antarctica terechtkomen, waar er het hele jaar door voor zwarthalszwanen helemaal geen voedsel is. Zwarthalszwanen trekken daarom naar het noorden om te overwinteren in Paraguay, Bolivia en het zuiden van Brazilië. De broedgebieden en de overwinteringsgebieden van de zwarthalszwaan liggen beide ten zuiden van de evenaar. In de wereld ten zuiden van de evenaar (waaronder het hele verspreidingsgebied van de zwarthalszwaan) lopen de seizoenen in andere tijden van het jaar dan in de wereld ten noorden van de evenaar (waaronder Europa). Anders gezegd: als het van 21 maart tot en met 20 september in de wereld ten noorden van de evenaar zomertijd is, dan is het in diezelfde periode in de wereld ten zuiden van de evenaar wintertijd, en als het van 21 september tot en met 20 maart in de wereld ten noorden van de evenaar wintertijd is, dan is het in diezelfde periode in de wereld ten zuiden van de evenaar zomertijd. Dit heeft allemaal als gevolg dat de voortplantingstijd, de trek naar de overwinteringsgebieden, de overwinteringstijd en de trek naar de broedgebieden van de zwarthalszwaan precies andersom verlopen ten opzichte van trekvogels die in Europa broeden. Zowel op het Zuid-Amerikaanse vasteland als op de Falklandeilanden leeft de zwarthalszwaan in meren.