Lepelaar

Algemene informatie

De lepelaar is een soort vogel. Hij heeft zijn naam te danken aan twee feiten. Namelijk zijn snavel, waarvan het uiteinde de vorm van een lepel heeft. En dat hij met zijn snavel voedsel uit het water lepelt. De lepelaar is één van de zes soorten lepelaars die in de wereld bestaan. Een voorbeeld van een andere lepelaarsoort is de Afrikaanse lepelaar (Platalea alba). Anders dan bij de vijf andere lepelaarsoorten is de naam van de lepelaar eenvoudigweg “lepelaar”. Dus zonder een bijvoeglijk naamwoord of iets dergelijks. De reden dat de lepelaar “lepelaar” heet, is dat hij van alle lepelaarsoorten als eerste voor de wetenschap werd beschreven.

De lepelaar heeft een wit verenkleed, volledig zwarte poten en een zwarte snavel met een ronde gele vlek aan het uiteinde daarvan. Zo ziet de lepelaar er buiten de voortplantingstijd uit. Tijdens de voortplantingstijd heeft de lepelaar nog twee lichamelijke kenmerken die hij buiten de voortplantingstijd om niet heeft. Dat zijn een kuif van witte veren op zijn kop en een naakt, onbevederd stuk gele huid op zijn borst. Met de verenkuif en de gele borstvlek probeert de lepelaar in de voortplantingstijd een voortplantingspartner te lokken. De lepelaar komt in het wild voor in Europa, Noord-Azië en Noord-Afrika. Van alle landen in Europa waar er lepelaars in het wild leven hebben vijf landen grote populaties lepelaars. Dat zijn Griekenland, Hongarije, Oostenrijk, Spanje en Nederland. In alle andere Europese landen waar lepelaars leven zijn de aantallen lepelaars dusdanig kleiner, dat lepelaars daar zeldzaam zijn.

In Nederland is er een natuurgebied waar er dusdanig veel lepelaars leven, dat het naar die lepelaars is vernoemd. Dat natuurgebied heet “Lepelaarplassen”, en ligt in Nationaal Park Nieuw Land in de provincie Flevoland. Omdat het voedsel van de lepelaar zich bevindt in zoetwater, zoutwater en brak water, kan hij overleven in omgevingen met welk type water dan ook. In alle landen waar hij in het wild leeft, leeft hij in wetlands, moerassen, meren, rivieren, vloedvlakten, lagunes en mangroves. Er is één Europees land waar de lepelaar ooit uitgestorven was. En daar vandaag de dag weer in het wild leeft. Dat land is het Verenigd Koninkrijk. De lepelaar stierf in het VK (dat is een officiële afkorting voor “Verenigd Koninkrijk”) uit in de 17de eeuw. Door overbejaging en drooglegging van moerassen en draslanden waarin de lepelaar leefde. Hierdoor kwam de lepelaar ruim 300 jaar lang niet in het VK voor.

In de 20ste eeuw vonden er in het VK veranderingen plaats die uiteindelijk zouden leiden tot de terugkeer van de lepelaar daar. Dat waren een sterke afname van jacht op wild als gevolg van nieuwe wetgeving, stopzetting van vernietiging van leefgebieden, en herstel van leefgebieden. Zodat die leefgebieden weer geschikt zijn voor lepelaars. Deze veranderingen wierpen uiteindelijk hun vruchten af. In het jaar 2010 vestigden namelijk de eerste lepelaars sinds de 17de eeuw zich in het VK. Deze lepelaars waren afkomstig uit Nederland. Zij kwamen vanuit Nederland in het VK aanvliegen omdat ze zochten naar nieuwe, nog niet door lepelaars bewoonde gebieden. In 2010 vestigden andere Nederlandse lepelaars zoekende naar leefgebieden zich in landen waar de lepelaar tot dan toe nooit voorkwam. Die drie landen zijn Polen, Duitsland en Denemarken.