Vietnamfazant

Algemene informatie

De Vietnamfazant is één van de 185 soorten fazanten ter wereld. Zijn naam verwijst naar het feit dat hij in Vietnam leeft. Hij komt van nature alleen in Vietnam voor en nergens anders ter wereld. In Vietnam leeft hij in bergbossen en regenwouden. Bij alle fazantensoorten heet de man een haan, de vrouw een hen en een onvolwassen individu een kuiken.

Net als bij andere fazantensoorten zien bij de Vietnamfazant de haan en de hen er verschillend uit. De haan heeft op zijn hoofd een kuif van korte, ruige witte veren. De rest van zijn verenkleed is zwart met een blauwe tint. De hen heeft zwartachtig bruine staartveren. De rest van haar verenkleed is grijsbruin. En anders dan de haan heeft de hen geen verenkuif op haar hoofd. Kenmerken die beide geslachten hebben zijn rode poten en naakte, onbevederde rode huid op het gezicht. De hen is onopvallend gekleurd zodat zij tijdens het bebroeden van eieren op de grond in dichte vegetatie is gecamoufleerd. Dan zullen roofdieren haar niet zien. De haan heeft een zwart-met-blauw verenkleed om voor hennen aantrekkelijk uit te zien. Door dat zwart-met-blauwe verenkleed valt hij echter op voor roofdieren. Daarom bebroeden bij de Vietnamfazant alleen de hennen de eieren, en doen de hanen dat nooit.

De Vietnamfazant staat in het wild op de rand van uitsterven. Het aantal wilde individuen van die diersoort is namelijk sterk afgenomen. Die sterke afname heeft meerdere oorzaken: stroperij, aantasting van leefgebieden door de Vietnamoorlog (1955-1975) en ontbossing van leefgebieden. Voor het creëren van landbouwgrond en woonplaatsen. Er zijn voormalige leefgebieden die zich nog steeds niet volledig hebben hersteld van de Vietnamoorlog. In het jaar 2000 vond in Vietnam voor het laatst een officieel bevestigde waarneming van een levende wilde Vietnamfazant plaats. Sindsdien is er daar nooit meer een levende wilde Vietnamfazant gezien. De enige officieel bevestigde waarneming van een Vietnamfazant na 2000, was van een dood exemplaar in 2018. De IUCN schat dat er tussen de 50 en 249 wilde volwassen Vietnamfazanten over zijn. En dat die aantallen nog steeds afnemen. De IUCN houdt er rekening mee dat deze diersoort mogelijk inmiddels in het wild is uitgestorven.

Toch is het theoretisch niet uitgesloten dat er nog wilde volwassen Vietnamfazanten zijn. Daarom heeft hij van de IUCN de conservatiestatus “Ernstig bedreigd” gekregen i.p.v. “Uitgestorven in het wild”. Met de Vietnamfazant in dierentuinen, fokcentra en bij particuliere dierenhouders (hierna samengevat als: onder menselijke hoede) gaat het gelukkig goed. In Europa, Azië en Noord-Amerika samen leven er ruim 1000 Vietnamfazanten onder menselijke hoede. Voor de Vietnamfazant onder menselijke hoede zijn er drie internationale fokprogramma’s opgezet, ieder gecoördineerd door een andere organisatie. De drie organisaties die de fokprogramma’s coördineren zijn EAZA, WPA en WAZA. (Deze afkortingen staan voor: “European Association of Zoos and Aquaria”, “World Pheasant Association” en “World Association of Zoos and Aquariums”.) Alle deelnemers aan één/meerdere fokprogramma’s proberen zoveel mogelijk Vietnamfazanten te fokken. Om hun gezamenlijke Vietnamfazantenpopulatie te vergroten. Als die populatie groot genoeg is geworden, dan zullen er exemplaren uit die populatie in geschikte Vietnamese natuurgebieden worden uitgezet.