Vietnamfazant

Algemene informatie

De Vietnamfazant is één van de 185 soorten fazanten ter wereld. De Vietnamfazant heeft zijn naam te danken aan het feit dat hij in het wild in het Aziatische land Vietnam leeft. Deze vogelsoort komt van nature alleen in Vietnam voor en nergens anders in de hele wereld. In Vietnam leeft de Vietnamfazant in bergbossen en regenwouden. Bij de Vietnamfazant en alle andere fazantensoorten heet de man een haan, heet de vrouw een hen en heet een onvolwassen individu een kuiken. Net als bij een aantal andere fazantensoorten zien bij de Vietnamfazant de haan en de hen er verschillend uit. De tekening bovenaan deze webpagina stelt een Vietnamfazantenhaan voor. Onder de foto’s op deze webpagina bevinden zich foto’s van de haan en foto’s van de hen. De haan heeft op zijn hoofd een kuif van korte, ruige witte veren, en de rest van zijn verenkleed is zwart met een blauwe tint erdoorheen. De hen heeft zwartachtig bruine staartveren, de rest van haar verenkleed is grijsbruin, en anders dan de haan heeft de hen geen verenkuif op haar hoofd. Twee lichamelijke kenmerken die de haan en de hen allebei hebben zijn rode poten en naakte, onbevederde rode huid op het gezicht. De hen is grijsbruin met een bijna zwarte staart. De hen heeft deze kleuren zodat zij tijdens het bebroeden van haar eieren op de grond in dichte vegetatie is gecamoufleerd voor roofdieren. De haan heeft een blauw-zwart verenkleed om daarmee voor hennen aantrekkelijk uit te zien. Door dat blauw-zwarte verenkleed valt de haan echter ook meer op voor roofdieren. Daarom bebroeden bij de Vietnamfazant alleen de hennen de eieren, en doen de hanen dat nooit.

De Vietnamfazant is een ernstig bedreigde diersoort. Dat betekent dat het met de Vietnamfazant in het wild zodanig slecht gaat, dat hij in het wild dreigt uit te sterven. Het gaat met die diersoort in het wild slecht omdat het aantal individuen van die diersoort in het wild snel is afgenomen. Die snelle afname is het gevolg van grootschalige ontbossing sinds 1930 (al heel lang dus!) van zijn leefgebieden voor het creëren van landbouwgrond en ruimte voor menselijke bewoning, door stroperij en door aantasting van en vernietiging van hun leefgebieden door gevechtshandelingen tijdens de Vietnamoorlog (1955-1975). Hoewel het inmiddels ruim 45 jaar geleden is dat de Vietnamoorlog eindigde, zijn er nog steeds voormalige leefgebieden van de Vietnamfazant die zich nog steeds niet volledig hebben hersteld van de oorlogsschade die zij tijdens de Vietnamoorlog hebben opgelopen.

De laatste keer dat er in Vietnam een officieel bevestigde waarneming van een levende Vietnamfazant in het wild werd gedaan was in het jaar 2000. Sindsdien is er daar nooit meer een levende Vietnamfazant in het wild gezien. De enige officieel bevestigde waarneming van een wilde Vietnamfazant die sinds 2000 werd gedaan, was van een dood exemplaar in 2018. De IUCN schat in een conservatiebeoordeling uit 2018 van de Vietnamfazant dat er nog slechts tussen de 50 en 249 volwassen Vietnamfazanten over zijn. En dat het aantal wilde volwassen Vietnamfazanten nog steeds achteruit gaat. De IUCN houdt er in die beoordeling rekening mee dat deze diersoort mogelijk inmiddels in het wild is uitgestorven. Omdat het theoretisch echter niet is uitgesloten dat er nog wilde volwassen Vietnamfazanten zijn, heeft de IUCN in die beoordeling de Vietnamfazant de conservatiestatus “Ernstig bedreigd” gegeven in plaats van de conservatiestatus “Uitgestorven in het wild”. Gelukkig staat daar tegenover dat het met de Vietnamfazant in dierentuinen, fokcentra en bij particuliere dierenhouders (hierna genoemd: onder menselijke hoede) goed gaat. In Europa, Azië en Noord-Amerika samen leven er ruim 1000 Vietnamfazanten onder menselijke hoede. Voor de Vietnamfazant onder menselijke hoede zijn er drie internationale fokprogramma’s opgezet die ieder worden gecoördineerd door een andere organisatie. De drie organisaties die de drie fokprogramma’s coördineren zijn EAZA (European Association of Zoos and Aquaria), WPA (World Pheasant Association) en WAZA (World Association of Zoos and Aquariums). Alle dierentuinen en andere partijen die aan één of meerdere fokprogramma’s voor deze soort meedoen proberen zoveel mogelijk Vietnamfazanten te fokken om hun gezamenlijke populatie van die soort te vergroten. Als die populatie groot genoeg is geworden, dan zullen er een aantal exemplaren uit die populatie in voor hen geschikte natuurgebieden in Vietnam worden uitgezet.